پایگاه مردمی ارتش جمهوری اسلامی ایران:
پایگاه مردمی ارتش::حمله همه جانبه ارتش رژيم بعثي عراق در ۳۱ شهريور ۱۳۵۹، اهميت تدبير امام خميني (ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران مبني بر حفظ ارتش را بخوبي آشكار كرد.
به گزارش پایگاه مردمی ارتشبه نقل از ايرنا ، اين مطلب بخشي از مقاله ناخدا « مجيد منصوري» در خصوص تلاش هاي نيروي دريايي راهبردي ارتش جمهوري اسلامي ايران از آغاز جنگ تحميلي در سيادت دريايي است كه متن كامل آن به شرح ذيل است:
دشمن با علم به اهميت راهبردي ايران در منطقه خاورميانه و خصوصاً دسترسي آن به‌آبراه پر اهميت خليج فارس و تنگه هرمز و در اختيار داشتن منابع سرشار از نفت در خوزستان تلاش نخست خود را معطوف به اشغال خوزستان و گشودن دروازه‌اي به‌خليج فارس كرد تا از اين منابع حياتي بهره بيشتري ببرد.
حمله دشمن به‌خوزستان با مقاومت همه جانبه يكان هاي ارتش در منطقه، مردم و ساير نيروهاي مسلح مواجه شد. در اين حماسه سترگ، رشادت و جانبازي تكاوران دريايي مدافع خرمشهر، از خاطرات به‌ياد ماندني دفاع مقدس محسوب مي‌شود.
درست همان زمان كه دشمن در تكاپوي اشغال خرمشهر بود، تدابير نيروي دريايي باعث شد كه دشمن نتواند در خليج فارس به اهدافش برسد و در واقع، راه موفقيت دشمن با قطع خطوط مواصلاتي‌اش قطع شد.
** محاصره دريايي دشمن
كشور عراق همانند كشورهايي كه به‌درياي آزاد راه دارند؛ قسمت اعظم واردات و صادراتش را از طريق راه‌هاي آبي انجام مي‌دهد و در اين زمينه متكي به‌خليج فارس و به‌ويژه عبور كشتي‌هاي حامل كالا از تنگه هرمز است. در دوران جنگ هم اين راهكار پيگيري مي‌شد.
نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در شامگاه ۳۱ شهريور ۱۳۵۹، از اداره سوم ستاد مشترك ارتش درخواست كرد كه يادداشت زير به‌عنوان اعلاميه شماره يك دريايي جمهوري اسلامي ايران در رسانه‌هاي جمعي منتشر شود:
«با توجه به‌تجاوزات عراق به‌ايران اسلامي، بدين‌وسيله كليه مرزهاي آبي نزديك سواحل ايران، منطقه جنگي اعلام مي‌شود و كشور ايران اجازه حمل كالا به بنادر عراق را به هيچ يك از كشتي‌ها نخواهد داد. براي امنيت كشتي‌راني در خليج فارس اعلام مي‌دارد مسيرهاي زير مي‌بايستي رعايت گردد.
كشتي‌ها پس از عبور از تنگه هرمز، مسير خود را طوري تغيير دهند كه از ۱۲ مايلي جنوب جزيره ابوموسي، ۱۲ مايلي جنوب جزيره سيري، جنوب چراغ دريايي كيبل بنك و از ۱۲ مايلي جنوب غربي جزيره فارسي عبور نمايند.
كشور ايران تعهدي در برابر سرپيچي كنندگان از اين اعلاميه نخواهد داشت.»
همان گونه كه در متن اين اعلاميه مشخص شده است، نيروي دريايي ارتش، براي كشتي‌راني بين‌المللي در تنگه هرمز هيچ‌گونه محدوديت و خطري به استثناي كشور عراق كه با ايران در جنگ بود، ايجاد نكرد و بر اساس حقوق بين‌الملل دريايي، تمامي كشتي‌ها مي‌توانستند آزادانه به بنادر ساير كشورهاي حاشيه جنوبي خليج فارس كه با ايران در جنگ نبودند، تردد كنند.
با توجه به‌استقرار ناوچه‌هاي موشك‌انداز نيروي دريايي در شمال غربي خليج فارس و همچنين اجراي گشت‌هاي دريايي در جنوب شرقي جزيره بوبيان، به‌منظور واپايش و مراقبت از ترددهاي دريايي از دهانه خورعبدالله با هدف جلوگيري از عزيمت كشتي‌ها به‌بندر ام‌القصر عراق، اطلاعيه ديگري براي هشدار به‌كليه شركت‌هاي كشتي‌راني كه قصد عزيمت به‌بندر ام‌القصر دارند، صادر و منتشر شد كه ضميمه اعلاميه قبلي بود و مسير تردد كشتي‌هاي تجارتي را در شمال غربي خليج فارس تا نقطه مشخص شده در شمال شرقي جزيره بوبيان محدود مي‌كرد. به‌اين ترتيب، خور عبدالله «مسدود» اعلام شد.
**متن اعلاميه مذكور به‌شرح ذيل بود:
«نظر به‌وجود مخاطرات بالقوه در شمال غربي خليج فارس، كشتي‌هاي تجارتي كه عازم بنادر ايران نيستند، موظف به‌رعايت اين دستورات كه مكمل اعلاميه دريايي به‌شماره ۵۹/۱۷ است مي‌باشند. اين دستورالعمل صرفاً به‌منظور تضمين ايمني و امنيت كشتي‌راني تجارتي در منطقه مي‌باشد:
۱- پس از رسيدن به۱۲ مايلي جنوب جزيره فارسي، كشتي‌ها بايستي در غرب محوري كه نقطه ۲۷۵۵ شمالي و ۴۹۵۳ شرقي را به‌نقطه ۲۹۱۰ شمالي و ۴۹۱۲ شرقي وصل مي‌كند؛ عبور نمايند.
۲- تا محدودة محور ۴۸۴۰ شرقي، تمامي كشتي‌ها موظفند در جنوب محور ۲۹۱۰ شمالي دريانوردي كنند. كشتي‌هايي كه به‌مقصد كويت در حركت هستند و از محور ۴۸۴۰ شرقي عبور كردند، مي‌توانند در جهت شمال به‌سوي كويت دريانوردي كنند.
كشتي‌هايي كه به‌مقصد بنادر ايران[در حركت] مي‌باشند؛ طبق اعلاميه دريايي شماره ۵۹/۲۲ ايران عمل خواهند نمود. عدم توجه به‌دستورات مذكور ممكن است مانع عبور آزاد كشتي‌ها و به‌مخاطره افتادن امنيت آنها شود كه در آن صورت، مقامات ايراني هيچ‌گونه مسئوليتي را پذيرا نخواهند بود.»
در همين راستا ناوچه موشك‌انداز پيكان كه در هجدهم مهر ۱۳۵۹، مأموريت گشت و واپايش راه‌هاي دريايي مواصلاتي دشمن و پايش دهانه خور عبدالله را بر عهده داشت، يك فروند كشتي تجارتي كه قصد ورود به‌خور عبدالله را داشت و به اخطارهاي اين ناوچه بي‌توجه بود، مورد حمله قرار داد و صدماتي به‌آن وارد كرد.
گزارش نيروي رزمي ۴۲۱ به‌محل فرماندهي نيروي دريايي در اين خصوص به‌شرح زير ارسال شد:
۱- در اجراي طرح آفندي بهروز و به‌منظور محروم كردن دولت متجاوز عراق از تسهيلات و تجارت دريايي و بندري خود، در عملياتي با مشاركت يك فروند ناوچه موشك‌انداز و يك فروند بالگرد هوادريا، يك فروند كشتي تجاري كه در دهانه ورودي خورعبدالله ديده شد، در ساعت ۱۶:۴۵ امروز (۱۸/۷/۵۹) توسط توپخانه ناوچه پيكان مورد حمله قرار گرفت و صدمات زيادي به‌آن وارد شد.
۲- پيشنهاد مي‌شود يك‌بار ديگر در رسانه‌هاي جمعي اعلام گردد دولت ايران در بستن راه‌هاي دريايي كشور متجاوز عراق مصمم است و از هرگونه تردد كشتي‌هاي تجاري به‌بنادر عراق جلوگيري خواهد نمود.
همچنين در ۲۶ مهر ۱۳۵۹، نيروي رزمي ۴۲۱ در خصوص يك فروند كشتي تجارتي ديگر كه در ۲۳ مهر ۱۳۵۹ قصد ورود به‌خور عبدالله را داشت و از ورود آن توسط ناوچه نيروي دريايي ممانعت شد، اطلاعات زير را به‌محل فرماندهي نيروي دريايي اعلام كرد:
۱- مختصات جغرافيايي نقطه كشتي تجارتي در ۲۹ درجه و ۲۶ دقيقه و ۱۵ ثانيه عرض شمالي و ۴۸ درجه و ۴۹ دقيقه و ۳۰ ثانيه طول شرقي بوده است.
۲- برابر گزارش ناوچه پيكان، اين كشتي بر روي لنگر بوده است.
۳- اين عمليات در راستاي طرح بهروز و محاصره دريايي دشمن انجام شد و هر يكان ناشناسي كه در لنگرگاه و يا در حال ورود به‌اروندرود و يا خور عبدالله باشد و به‌اخطارهاي يكان‌هاي ايراني توجه ننمايد، منهدم مي‌گردد.
موفقيت نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در محاصره دريايي رژيم بعثي عراق، كشورهاي حامي دشمن را به‌طور علني وارد عرصه كرد. اين كشورها با در اختيار گذاردن بنادر خود براي تخليه محموله‌هاي عراق و انتقال آنها با استفاده از راه‌هاي زميني آن كشورها به‌داخل عراق، اين كشور را ياري كردند. ليكن بايد توجه داشت كه اين امر، موجب تحميل هزينه‌هاي بيشتر براي دشمن جهت انتقال كالاهاي مورد نيازش به‌داخل كشور شد.
**اعزام بالگردهاي نيروي دريايي
اعزام بالگردهاي ضدسطحي نيروي دريايي، براي كمك به لشكر ۹۲ زرهي اهواز
با پيشروي نيروهاي دشمن به‌سمت اهواز و به دنبال هماهنگي انجام شده با هوا دريا تصميم گرفته شد كه تعدادي از بالگردهاي ضدسطحي نيروي دريايي (از نوع اِي.بي-۲۱۲) به‌منظور كمك به لشكر ۹۲ زرهي اهواز اعزام شوند.
بالگردها آمادگي اعزام به اهواز را در هشتم مهر ۱۳۵۹ كسب كردند و فرماندهي نيروي رزمي ۴۲۱ ضمن اعلام به لشكر ۹۲ زرهي اهواز، طي امريه‌اي به هوا دريا ابلاغ كرد تعداد چهار فروند بالگرد ضدسطحي اِي.بي-۲۱۲ مجهز به‌موشك ضدسطحي، به‌عنوان يكان‌هاي هوايي ضد زره، به‌همراه يك فروند بالگرد آر. اچ-۵۳ به‌منظور حمل موشك‌ها و تجهيزات مورد نياز در روز آينده به‌مقصد اهواز عزيمت كنند.
در اين امريه همچنين اعلام شد كه تعداد دو فروند بالگرد اِي.بي-۲۱۲ بندرعباس را منظور سوخت‌گيري به‌سوي بوشهر ترك خواهند كرد و پس از آن به‌اهواز جهت اجراي مأموريت مزبور اعزام خواهند شد.
بالگردهاي مذكور در نهم مهر به اهواز اعزام شدند و تحت امر لشكر ۹۲ زرهي قرار گرفتند. اين بالگردها از همان ابتدا جهت آشنايي خلبانان با منطقه و همچنين شليك چهار فروند موشك به‌منظور پايش سامانة پرتاب موشك بالگردها به پرواز درآمدند و در يك مرحله از مأموريت واگذاري، در روز ورود به‌اهواز (۹/۷/۵۹) تعدادي تانك و خودرو نفربر دشمن را منهدم كردند.
اين بالگردها در ۴۸ ساعت اوليه حضورشان در منطقه، در چند مأموريت شناسايي و حمل نيروهاي لشكر ۹۲ از اهواز به‌دارخوين، شمال بستان و بندر ماهشهر شركت كردند. در يكي از اين مأموريت‌ها به‌دليل سرعت عمل خوب بالگردهاي نيروي دريايي و پياده كردن به‌موقع تعدادي از افراد نيروي مخصوص در منطقه موردنظر، موجبات نجات تعدادي از تانك‌هاي را كه در محاصره قواي دشمن قرار گرفته بودند، فراهم كردند.
فرمانده گروه پروازي اعزامي به‌اهواز، عصر روز دهم مهرماه طي گزارشي در خصوص عمليات انجام شده توسط اين گروه پروازي، به‌فرماندهي نيروي رزمي ۴۲۱ گزارش داد كه برابر امريه صادره از سوي فرماندهي لشكر ۹۲ زرهي، چهار فروند بالگرد اِي.بي-۲۱۲ به‌مأموريت‌هاي متعددي اعزام شدند.
اين بالگردها در يك نوبت براي انهدام تانك‌هاي دشمن به‌پرواز درآمدند كه سه فروند از بالگردها اقدام به شليك موشك كردند كه هر ۶ موشك به‌تانك‌هاي عراقي اصابت كرد.
لشكر ۹۲ زرهي اهواز نيز در چهاردهم مهر ۱۳۵۹ به‌نيروي رزمي ۴۲۱ اعلام كرد كه روز گذشته يك فروند از بالگردهاي نيروي دريايي به‌همراه دو فروند بالگرد هوانيروز به نيروهاي دشمن در حوالي هويزه حمله و صدمات زيادي به آنها وارد كردند. همچنين دو فروند از بالگردهاي نيروي دريايي، تعدادي از نيروهاي لشكر ۹۲ را براي اشغال مواضع دشمن در منطقه هويزه به آن منطقه حمل و پياده كردند.
** تكاوران دريايي در دفاع از دزفول
محل فرماندهي نيروي دريايي در هفتم مهر ۱۳۵۹، به‌منطقه يكم دريايي بندرعباس ابلاغ كرد تا يك گروهان تكاور دريايي و يك گروهان هوابرد را كه به‌عنوان نيروي واكنش سريع براي مقابله با تهديد جزاير سه‌گانه ايراني در بندرعباس مستقر شده‌اند، هرچه سريع‌تر با كليه تجهيزات سبك و سنگين به فرودگاه بندرعباس اعزام كنند و آماده انتقال به‌دزفول باشند. به‌پايگاه دريايي بندر انزلي و پايگاه دريايي سيرجان نيز ابلاغ شد كه هر يك از اين پايگاه‌ها نسبت به اعزام يك گروهان به استعداد ۲۰۰ نفر از تفنگداران دريايي با تجهيزات كامل براي رزم زميني به دزفول اقدام كنند تا تحت امر تيپ ۲ لشكر ۹۲ زرهي اهواز قرار گيرند.
تكاوران دريايي و تجهيزات آنان در هشتم مهر ۱۳۵۹، توسط چند فروند هواپيماي
سي – ۱۳۰ از بندرعباس به‌سوي دزفول پرواز كردند و پس از فرود هواپيماها در فرودگاه دزفول و تخليه افراد و تجهيزات، بلافاصله عازم ساحل شرقي رود كرخه شدند.
نخستين مأموريت تكاوران دريايي عبارت بود از اين كه شبانه از پل نادري عبور كرده، ضرباتي به يكان‌هاي دشمن در غرب رودخانه وارد كنند تا به اين ترتيب، در حمله دشمن به‌شرق رودخانه تأخير پديد آيد تا ساير نيروهاي خودي به‌منطقه وارد شوند.
درگيري تكاوران دريايي با نيروهاي دشمن موفقيت‌آميز بود و موجب تأخير در ادامه تهاجم آنان شد. تكاوران دريايي پس از اجراي مأموريت به موضع خود بازگشتند.
با توجه به اين كه نيروهاي خودي و دشمن، روي پل اِشراف داشتند، ديگر امكان تردد از روي پل وجود نداشت. در نتيجه تكاوران دريايي با استفاده از تيوب و تخته‌هاي جعبه‌هاي مهمات كه با طناب به‌تيوب‌ها بسته شده بود، يك «كلك» ساختند.
كلك را با طناب بلندي كه به آن متصل بود، مهار كرده و در جنوب پل نادري- جايي كه ديد دشمن روي رودخانه محدود بود- توسط آن از رودخانه عبور مي‌كردند. تكاوران دريايي به‌طور مكرر به اجراي گشت‌هاي اطلاعاتي شناسايي در منطقه تحت اشغال دشمن پرداختند و اطلاعات لازم را در خصوص محل تجمع، ميزان تجهيزات و افراد آنان كسب مي‌كردند تا حداكثر تلفات و خسارات از طريق آتش توپخانه و يا اجراي بمباران هوايي به‌دشمن وارد شود.
با اجراي عمليات تأخيري و همچنين تلاش‌هاي انجام شده تكاوران دريايي در مقابله با دشمن، زمان لازم براي انتقال نيروهاي تازه نفس به منطقه فراهم شد و با اجراي تهاجم به‌دشمن، نيروهاي دشمن در غرب رودخانه كرخه به‌عقب رانده شدند.
** پشتيباني از جزيره آبادان در دوران محاصره
پس از عبور دشمن از رود كارون و پيشروي آنان به‌سمت جنوب، جاده
ماهشهر – آبادان در تاريخ ۲۳ مهر ۱۳۵۹، توسط نيروهاي دشمن قطع شد و تنها راه باقي مانده زميني براي پشتيباني آبادان و خرمشهر نيز از ميان رفت و مردم و نيروهاي ايراني در آن منطقه به‌محاصره دشمن درآمدند.
تنها راه ممكن براي پشتيباني آن منطقه از طريق هوا و دريا بود. برابر اعلام كارشناسان نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران، امكان بارريزي هوايي توسط هواپيماهاي سي– ۱۳۰ به‌دليل استقرار دشمن در اطراف منطقه وجود نداشت.
قرارگاه مقدم دريايي (نيروي رزمي ۴۲۱ ) بدون درنگ، دو فروند بالگرد سنگين نيروي دريايي را از نوع آر.اچ-۵۳ و دو فروند هواناو سنگين (بي.اچ-۷) را به‌بندر امام اعزام كرد تا با هدايت منطقه سوم دريايي مستقر در بندر امام، به امر پشتيباني منطقه در محاصره بپردازند.
بالگردها با پروازهاي متعدد روزانه به آن منطقه كه گاه به۱۰ سورتي پرواز در روز مي‌رسيد و هواناوها با انجام دو سفر از بندر امام به‌قفاص (در جزيره آبادان) توانستند تعداد بسياري نيرو به‌همراه مقادير زيادي سلاح و مهمات را به داخل جزيره آبادان حمل و در بازگشت نيز زنان، كودكان، افراد سالخورده و همچنين مجروحان و شهدا را از منطقه تخليه كنند.
تلاش و ايثار رزمندگان دلير هوا دريا موجب ناكام ماندن دشمن در تصرف آبادان شد كه نمونه بارز آن عمليات كوي ذوالفقاري بود كه با كمك نيروهاي منتقل شده به داخل جزيره آبادان، تلاش دشمن براي ورود به اين جزيره با شكست مواجه شد.
به موازات استحكام مواضع دفاعي نيروهاي خودي در اين منطقه، عمليات شناسايي توسط گروه‌هاي عمليات ويژه تكاوران دريايي در چند نوبت در جنوب محور
آبادان – ماهشهر انجام و محل احداث جاده خاكي در جنوب اين محور شناسايي شد. ناوهاي نيروبر نيروي دريايي مأموريت يافتند در چند سفر دريايي، ماشين‌آلات سنگين راه‌سازي را از پايگاه دريايي كه در چابهار در حال ساخت بود، به بندر امام منتقل كنند تا با استفاده از آنها يك جاده خاكي كه بعدها «جاده وحدت» نام گرفت، براي كمك‌رساني به‌آبادان و خرمشهر احداث شود.
**حفاظت از كاروان‌ها
نظر به اين كه بندر امام، بزرگ‌ترين و مجهزترين بندر واردات و صادرات كشور و جزيره خارك بزرگ‌ترين پايانه صادرات نفت كشور بود، دشمن بعثي از ابتداي جنگ تحميلي تلاش مي‌كرد تا از صادرات نفت و واردات نيازمندي‌هاي كشور جلوگيري كنند.
به‌همين جهت، با توجه به نزديكي خورموسي (راه آبي ارتباط دهنده بنادر امام و ماهشهر به خليج فارس) و جزيره خارك به عراق، كشتي‌هاي عازم اين مناطق در معرض حمله دشمن قرار داشتند.
دشمن سعي مي‌كرد تا با وارد كردن صدمه و غرق تعدادي از كشتي‌هاي تجاري و نفتكش عازم به اين بنادر، ديگران را دچار ترس و واهمه كرده تا از عزيمت به اين بنادر خودداري كند. در صورت موفقيت دشمن، كشورمان با مشكلات عديده‌اي در جهت تأمين منابع مالي و كالاهاي موردنياز مواجه شد.
نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران از روزهاي نخست، اقدام به‌حفاظت از كشتي‌هاي ورودي و خروجي بنادر امام و ماهشهر و همچنين كشتي‌هاي نفتكش به‌جزيره خارك مي‌كرد تا امنيت اين كشتي‌ها تأمين شود. اين عمليات، بر حسب مورد در روز يا شب انجام مي‌شد و تا پايان جنگ ادامه داشت.
درواقع نيروي دريايي با به‌كارگيري شيوه‌هاي مناسب از دستيابي دشمن به‌هدف شوم خود جلوگيري كرد.
با توجه به‌درگيري‌هاي روي داده بين يكان‌هاي نيروي دريايي با دشمن در دو ماه اول جنگ و موفقيت يكان‌هاي خودي در انهدام و يا فراري دادن دشمن، لازم بود به‌منظور انهدام يكان‌هاي نيروي دريايي دشمن و از ميان بردن تهديد واحدهاي سطحي، آنها را به‌گونه‌اي از پناهگاهشان بيرون آورده و به صحنه دريا كشاند. اجراي عمليات مرواريد در روز هفتم آذر ۱۳۵۹، اين مهم را برآورده كرد. در اين عمليات، ۱۳ فروند انواع شناورهاي نيروي دريايي دشمن (شامل پنج فروند ناوچه موشك‌انداز اوزا) منهدم شدند و دو فروند هم صدمه كلي ديدند. همچنين ۱۱ فروند از جنگنده‌هاي هوايي دشمن ساقط شدند.
تعداد ۱۹ نفر از كاركنان شناورهاي مختلف دشمن كه در اين عمليات منهدم شده و در دريا سرگردان بودند، توسط بالگردهاي نيروي دريايي از دريا نجات يافتند و به‌عنوان اسراي جنگي به بوشهر منتقل شدند. در اين عمليات بيش از ۵۰ درصد از توان دريايي عراق از ميان رفت و ستون فقرات نيروي دريايي عراق در هم شكست.
از آن پس تا خاتمه دفاع مقدس، جنگ در دريا به جنگ واحدهاي سطحي نيروي دريايي با واحدهاي پروازي و موشكي دشمن تبديل شد.
نظرات شما عزیزان:
.: Weblog Themes By Pichak :.