تاريخ : 14 / 4 / 1392برچسب:ارتش,سازمان عقیدتی سیاسی, | 15:35 | نویسنده : بسیجیان ارتش
پایگاه مردمی ارتش جمهوری اسلامی ایران:
واكاوي استراتژي دفاعي ايران در گفت‌وگو با رئيس ستاد ارتش:
امير دادرس: با كشورهاي اسلامي مي‌توانيم اتحاد استراتژيك داشته باشيم
اولويت‌هاي حوزه دفاعي كشور موضوعي است كه در گفت‌وگو با امير سرتيپ محمد حسين دادرس رئيس ستاد ارتش آن را در ميان گذاشتيم. دادرس كه داراي مدرك دكتراي مديريت استراتژيك است؛ استاديار و عضو هيأت علمي دانشگاه و مؤلف كتاب «تهديدشناسي و بحران» است.
او از ابتداي جنگ تحميلي در جبهه‌ها حضور داشته و با 110 ماه حضور در مناطق عملياتي دفاع مقدس، جانباز 55 درصد است. وي داراي مشاغل مهمي مانند فرماندهي لشكر 64 و فرمانده نيروي زميني بوده و در حال حاضر رئيس ستاد ارتش است. وي همچنين عضو مجمع سازمان‌هاي صنايع دفاعي، صا ايران، سازمان صنايع هوايي، مجمع سازمان تأمين اجتماعي نيروهاي مسلح و عضو مجمع سازمان اتكاست كه عالي‌ترين شوراي هدايت و تصميم‌گيري براي اين مجموعه‌ها مي‌باشد.
از وي تاكنون چندين مقاله در نشريات بين‌المللي و نشريات داخلي به چاپ رسيده است. مشروح گفت‌وگو با دادرس كه پيرامون جنگ الكترونيك و جايگاه نيروهاي مسلح در آن، اولويت‌هاي دفاعي دولت جديد و نيز تأثير تحريم‌ها در خودكفايي نيروهاي مسلح ايران است را در ادامه بخوانيد.
شايد براي خيلي‌ها مهم باشد بدانند ايراني كه جزء كشورهاي بزرگ منطقه بوده و در معادلات جهاني نيز تأثيرگذار است، قدرت دفاعيش ، الان در چه جايگاهي قرار دارد؟
نيروهاي مسلح ايران اتكاشان به قدرت بومي خودشان است. الان پيشرفته‌ترين تجهيزاتي كه با قيمت سرسام‌آور به منطقه ما وارد مي‌شود، در لحظه بحران، كنترلش در اختيار كشورهاي فروشنده آن است. قطعاً اين شيوه دفاعي قدرت‌آفرين نيست و برآيندش براي توليدكننده است، ولي هزينه‌اش را كشورهاي منطقه مي‌دهند.
ما امروز در حوزه صنايع دفاعي، الحمدالله چيزي را مي‌سازيم كه به آن نياز داريم و كنترل آن هم در اختيار خودمان است. تجهيزات ساخت ما در حوزه نظامي امروز ايجاد استقلال كرده است.
وقتي مستشاران آمريكايي در ابتداي انقلاب ايران را رها كردند، خيلي‌ها احساس كردند كه همه چيز مي‌خوابد، اما ايمان، خلاقيت، هوش و تعصب ايراني به صحنه آمد و همه چيز را به حركت واداشت؛ ما و دشمنانمان مي‌دانيم كه توليد محصولات دفاعي، امنيت واقعي براي ما ايجاد كرده است. علاوه بر اينكه خود آنها مي‌دانند كه ما به دنبال جنگ‌طلبي و حمله كردن به ديگران نيستيم، ولي هوشياري نظامي‌مان را حفظ مي‌كنيم چون اين دستور قرآن است. ولي آنها براي تشويش اذهان عمومي مدام از يك خطر بالقوه ذهني اسم مي‌برند، در حالي كه خودشان مي‌دانند اين طور نيست. اگر اين‌طور نباشد، فشارهاي سختي ايجاد مي‌كردند. هراس رژيم غاصب صهيونيستي ودشمنان ما نشان مي‌دهد اين بازدارندگي مؤثر بوده است و اگر زماني بحراني ايجاد شود، توان نظامي ما مي‌تواند مؤثر باشد.
سه دهه بعد از تشكيل جمهوري اسلامي ، استراتژي ما از «دفاعي» به «بازدارنده» تغيير كرده است. اين شيوه تأثيرخود را در موضع‌گيري مقامات سياسي ما هم گذاشته است. چه تغييري در نيروهاي مسلح ما رخ داده است كه موجب تغيير در استراتژي نظامي ما شده است و بعد تأثيرش را در حوزه ديپلماسي ما هم گذاشته است؟
وقتي ارتشي نيرو به مرز اعزام كند، اين اعلام خطر به طرف مقابل است. واكنش طرف مقابل در واقع همان حركت براساس استراتژي دفاعي است. اما استراتژي بازدارنده علاوه بر شواهد، به قرينه‌ها هم كار دارد. به قرينه‌هاي مشهود و غير مشهود دارد.
در نگاه بازدارندگي ما به نيات دشمن هم كار داريم. اين هم برانگيخته‌شدن از متن قرآن است. قرآن مي گويد: «به‌گونه‌اي آماده شويد كه دشمن خدا از شما بترسند.» ما قصد حمله نظامي به هيچ كشور را نداريم، ولي كسب و گسترش توان دفاعي براي ما مهم است. بنابراين توسعه توان نظامي ما گامي در جهت رشد و توسعه كشور است.
وقتي اينجا در كشور با قدرت امنيت را برقرار مي‌كنيم، اين در اقتصاد كشور هم تأثير مي‌گذارد. اگر رخدادهايي مثل آنچه امروز در عراق اتفاق مي‌افتد، در ايران باشد،آيا سرمايه‌گذاري خارجي محقق مي‌شود؟ سرمايه‌گذاري به محيط با ثبات نياز دارد.
بنابراين شما معتقديد جنگ و ديپلماسي دو روي يك سكه است؟
بله، قدرت دفاعي توانمندي‌هاي عرصه‌هاي ديگر را باز مي‌كند. عرصه سياسي يا فرهنگي آنگاه كه پشتوانه قوي نظامي داشته باشد، موفق است و فضاي بزرگتري براي يك كشور ايجاد مي‌كند. از طرفي ديگر وجود امنيت، فضا را براي سرمايه‌گذاري اقتصادي فراهم مي‌كند. به همين دليل، با فشار و تحريم تلاش مي‌كنند ما را از راهمان دور كنند.
جنگ‌هاي امروز و آينده را جنگ الكترونيك مي‌خوانند. اين شيوه تغييراتي را درباره نسبت توجه به نيروهاي مختلف به وجود مي‌آورد. آيا كماكان نيروهاي مسلح ما عمده تمركزشان روي نيروي زميني است؟
اينكه صحنه زميني تعيين‌كننده است، نظر يك تئوريسين دفاعي به نام «مكيندر» است و 120 سال قبل مطرح شده است؛ اما فهم درست از مفاهيم نظامي اين است كه ما يك نگاه تلفيقي به تئوري‌هاي نظامي و واقعيت صحنه جنگ داشته باشيم. آمريكا با حمله به عراق به هدف خود رسيد چون در جنگ‌هايي كه راهبردش اشغال يك كشور است، نيروي زميني ازهمه نيروها تعيين‌كننده‌تر است، ولي وقتي هدف اوليه تضعيف زير ساخت‌هاي كشوري باشد، نيروي هوايي تعيين‌كننده است.
بايد ديد در شيوه رزم، كشور متجاوز دنبال چه هدفي است. وقتي نيروي انساني مي‌خواهند تعيين تكليف كند. در اين صحنه‌ها ،تجربه ايراني از آمريكايي‌ها موفق‌تر است و اگر زماني حماقت دشمنان باعث شد حمله‌اي به اين كشور صورت بگيرد، به تعبير حضرت آقا « بزن درويي نيست.» يعني ما در جنگ زميني نسبت به دشمن سر هستيم.
به نظرتان در دولت يازدهم اولويت صنايع دفاعي ما بايد به سمت حوزه صنايع الكترونيك برود يا تلفيقي از توجه به صنايع هوايي، زميني و دريايي باشد؟
در جهان امروز معمولاً علوم ميان رشته‌اي ارتقاي بيشتري ايجاد مي‌كند. ارتباط بين علوم ميان رشته‌اي باعث رشد مي‌شود. پزشكي هسته‌اي يك ميان رشته‌اي است كه از تلفيق علوم پزشكي و فيزيك و مكانيك به دست مي‌آيد. يعني با تلفيق، علوم مختلف را با نياز خودمان در يك راستا قرار دهيم.
اين نيازها بايد كنار هم ديده شود. البته حرف شما درست است. حوزه الكترونيك آمده و فضا را عوض كرده است. يعني همه حوزه‌ها را وابسته به خود كرده است و ما هر جا وارد مي‌شويم، بايد نيم‌نگاهي نيز به حوزه الكترونيك داشته باشيم.
در لابلاي گفت‌وگو اشاره كرديد كه در ميان برخي از مسئولان درباره بودجه نظامي بحث‌هاي زيادي صورت مي‌گيرد. آيا مسئولان سياسي ما دغدغه نيروهاي مسلح در خصوص بودجه را درك مي‌كنند؟
قبل از اينكه به سؤال شما پاسخ بدهم، اين را بدانيد كه ما در بين 16 كشور منطقه از نظر بودجه نظامي رتبه 15 را داريم. يعني برخلاف تصور، بودجه نظامي كشور براساس تهديدات دشمنان نيست؛ ولي به دليل غيرت و حميت ايراني، توان نظامي جمهوري اسلامي با تكيه بر دستاوردهاي دفاعي ما به مرحله قابل قبولي رسيده است. رابطه بودجه نظامي هر كشور ارتباط مستقيمي با GDP (توليد ناخالص داخلي) دارد. اين شاخص در تعيين بودجه نظامي بسيار اهميت دارد. به هر حال ما اعتبارات كمتري را به بخش نظامي تخصيص مي‌دهيم. ولي فرماندهي معظم كل قوا به طور كلي، واقعيت نيروهاي مسلح را به عالي‌ترين شكل درك مي‌كنند. مجلس هم مطلع است. در عين حال دشمنان نظام تبليغ مي‌كنند كه اعتبارات وسيعي در حوزه دفاعي تخصيص داده‌ايم. به هر حال براي اشراف بيشتر مسئولان سياسي دغدغه‌هاي نيروهاي مسلح، راهكارهاي امتحان‌شده‌اي وجود دارد.
در خيلي از كشورها كساني كه مي‌خواهند بر مسند مسئوليت كليدي بنشينند، بايد دوره امنيت ملي را حتما بگذارنند. چرا؟ چون مباني دفاعي در تصميم‌گيري‌هاي سياسي و اجتماعي تعيين‌كننده است.
چه ضرورتي دارد كه مسئول سياسي يك كشور دوره امنيت ملي را طي نمايد؟
مثلاً گاهي يك نماينده محترم مجلس به دليل درخواست‌هاي مردمي مي‌خواهد يك جاده در حوزه انتخابيه‌اش كشيده شود، ولي اين اقدام ممكن است در واقع امنيت ملي را خدشه‌دار كند؛ چرا كه راه ورود دشمن را به كشور باز مي‌كند. خوب آن نماينده عزيز دنبال برآورده كردن مطالبات حقه مردم است، ولي ممكن است اطلاع كافي نداشته باشند كه اين كار منطبق با قواعد امنيتي نيست. به اين جهت است كه عرض مي‌كنم بايد كسي كه مي‌خواهد در مقام مسئول قرار بگيرد، امنيت ملي و مفاهيم آن را بشناسد.
يكي ديگر از نكات مهم ضرورت وجود پيوست‌هاي هم امنيتي و هم فرهنگي در كنار پروژه‌هاي مهم و راهبردي كشور است. اين امر در زمينه مسايل و موضوعات مرتبط با مراكز حساس كشور اهميت بيشتري پيدا مي‌كند.
تحريم در عرصه‌هاي مختلف واقعيت امروز ما است، اما در زمينه دفاعي، ايران سال‌هاست كه تحريم است؛ اين تحريم ما را مجبور كرد به سمت صنايع نظامي بومي حركت كنيم. تأثير اين حركت در روند خودكفايي ما چه بوده است؟
تحريم پديده‌اي است كه ما بعد از انقلاب همواره شاهد آن بوده‌ايم. تحريم يك ترفندي بوده كه دشمنان ما از گذشته دور به كار بردند. درست است كه تحريم باعث شد در بخشي از قسمت‌ها در حوزه‌هاي مختلف به ما فشارهايي وارد شود، اما براي ما دستاوردهاي خوبي هم داشته است. جالب است بدانيم كه زماني كه دشمنان احساس كنند اين دستاوردها، توانمندي‌هايي را مي‌تواند در كشور مقابل ايجاد كند، خودشان معمولاً كمي دايره تحريم‌ها را كم مي‌كنند تا اين توانمندي‌ها ايجاد نشود.
مقام معظم رهبري تحريم انتخابي را براي بنيه دفاعي توصيه كردند. اين تحريم انتخابي براي يك دوره زماني ميان مدت نتيجه‌اش اين شد كه بنيه دفاعي ما از يك استقلال برخوردار شد و در حال حاضر بنيه دفاعي نيروي‌هاي مسلح در صنايع دفاعي كشور، چه در سپاه، ارتش و يا نيروي انتظامي وابستگي به نيروهاي خارجي ندارد.
تحريمي كه امروز متوجه نظام جمهوري اسلامي ايران شده است در صنايع دفاعي مي‌تواند منشاء يك حركت بلند باشد. به عنوان مثال ما مي‌توانيم در سطح كشور تمام نيازمندي‌ها و واردات و تمام آن چيزي را كه براي ما به نوعي وابستگي ايجاد كرده است را با كمك مراكز پژوهشي ، صنعتي، تحقيقاتي و دانشگاه‌ها تأمين كنيم.
امروزه در بنيه دفاعي كشورمان توانمندي بسيار زيادي موجود است كه اگر اين توانمندي بتواند با تدبير و توانمندي صنعتي كشور يك رابطه معنايي داشته باشند، قطعاً ما يك جهش بسيار ارزشمند در عبور از تحريم‌ها خواهيم داشت.
ما در داخل ارتش با تدبيري كه فرمانده معظم كل قوا ابلاغ فرمودند، توانستيم مراكز پژوهشي بسيار فعالي را ايجاد كنيم كه نتايج بسيار خوبي نيز برايمان داشت.
ارتقاء و ساخت انواع موشك ها، مراكز بسيار فعالي كه قطعه‌سازي را به صورت يك نهضت ادامه مي‌دهند همه و همه، ما را به مرحله‌اي رسانده است كه ما براي بازآماد (بازسازي كامل) هواپيما و براي به روز كردن و سر پا نگه‌داشتن وسايل، نيازي به خارج نداشته باشيم.
ارتش خيلي وقت است كه در تحريم است، اما ادوات دفاعي ما از نظر شاخص‌هاي نظامي در وضعيت بسيار خوب قرار دارد. مثلاً در حوزه دريايي ما به توانمندي‌هاي بسيار بالايي رسيده‌ايم. امروز ناو جماران ما به آب‌هاي آزاد، اقيانوس‌ها و آب‌هاي دور اعزام مي‌شود و خوشبختانه اين اعزام بركات زيادي هم براي دنياي اسلام داشته است. البته در ديگر حوزه‌هاي زميني، هوايي و پدافند نيز دستاوردهاي ارزشمندي كسب شده كه برخي از آنها به اطلاع مردم عزيزمان رسيده است.
اگر شما به گذشته درياي سرخ نگاه كنيد مي‌بينيد كه در گذشته ناامني دريايي بسيار زيادي در اين منطقه بود، اما امروز با حضور قدرتمند نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران پديده راهزني دريايي چه در آنجا و چه در سطح دنيا محدود شده است. ما در اين اقدام بزرگ با تجاربي كه از دفاع مقدس و همچنين تجارب ارزشمند نظامي داشتيم، توانسته‌ايم به كشورهاي ديگر، كشورهايي كه حتي ارتباط نزديك هم با آنان نداشتيم كمك كنيم. اين اقدام ما متوجه جوامع بين‌المللي و جهاني بوده است و ما به عنوان يك وظيفه انساني و يك اقدام بشردوستانه و صلح‌دوستانه آن را دنبال كرديم.
امروز ما زيرسطحي‌ها و موشك‌هاي سطح به دريا را خودمان مي‌سازيم، در حوزه پدافندي يك پوشش مناسب راداري در حد نياز و در اندازه مورد نياز در سطح كشور داريم، اين در حالي بود كه زماني ما مدت‌ها منتظر يك لامپ بوديم و تجهيزاتمان خوابيده بود، اما امروز خودمان در اندازه بيشتر از آن چيزي كه در گذشته داشتيم، متناسب با نيازهايمان آن را تهيه كرده‌ايم.
ما تمام تهديداتي كه بيشتر جنبه عمليات رواني دارد و يا با خوي تجاوزكارانه آن تهديدكننده يك رابطه مستقيم دارد را مد نظر داريم و متناسب با آن تهديد نيز خودمان را تجهيز كرده‌ايم.
در دولت نهم و دهم وزارت دفاع يكي از اقدامات خود را توسعه ديپلماسي دفاعي قرار داد. فكر مي‌كنيد دولت يازدهم اين مسير را چگونه ادامه دهد؟
از دو دهه قبل، بيشتر از گذشته دنيا گرفتارجنگ نرم شده است و دركشورهايي كه زمينه داشته است، دشمن از دين بيشترين استفاده را براي ايجاد اختلاف كرده است تا از اين طريق فاصله بين كشورهاي مسلمان را بيشتر كند. اين در حالي است كه ما خيلي مي‌توانيم به هم نزديك باشيم. روزي «باري بوزان» تئوريسين علوم سياسي در 16 سال قبل براي سخنراني در وزارت خارجه به ايران آمده بود. در آن سخنراني او به موضوع قدرت‌هاي جهان كنوني و آينده پرداخت. او شروع به برشماري قدرت‌هاي دنيا كرد. يكي از دانشجويان به او اعتراض كرد كه شما كه تئوريسين بزرگي هستيد چرا يك ميليارد مسلمان كه تأمين‌كننده بيش از 70 درصد نفت و گاز دنيا هستند، را جزو قدرت‌هاي جهان محسوب نمي‌كنيد؟ او در پاسخ به سؤال‌كننده گفت: من سؤالي از شما دارم؟ شما كدام دو كشور مسلمان را سراغ داريد كه با هم دوست باشند و روابط صميمانه داشته باشند؟
در خصوص ديپلماسي دفاعي بايد شرايطي فراهم كرد تا از هر فرصتي براي گسترش مناسبات دفاعي با دوستانمان استفاده كنيم. با كشورهاي اسلامي مي‌توانيم اتحاد استراتژيك داشته باشيم، چون از جنبه اعتقادي داراي ريشه‌هاي مشترك هستيم. با كشورهاي ديگر هم مي‌توانيم يك اتحاد تاكتيكي داشته باشيم. به عنوان مثال با كره شمالي، ونزوئلا بايد ارتباط داشته باشيم. اينكه اولويت در كدام باشد، بايد به زمينه آن باز گردد.
قابي در اتاق شماست كه 8 آفت بزرگ كه در كيمن مسئولان نظام است را براساس فرمايشات رهبر انقلاب مشخص كرده است، از نگاه شما، آفت‌هايي كه در كمين نيروهاي مسلح ماست، چيست؟
ما با آفتي كه مواجه هستيم اين است كه توجه بيش از اندازه به نظم و هدف‌شدن نظم، ممكن است كه شما را از خلاقيت دور كند. محصورشدن در قواعد كلاسيك، خلاقيت‌ها را از بين مي‌برد. معمولاً تشكيلات در هركجا وجود دارد بايد مراقبت كرد كه خلاقيتش كشته نشود. چون در يك دوره زماني طولاني، اگر نظم هدف قرار گيرد ممكن است خلاقيت را محصور كند و اين موجب شود در روزمرگي گرفتار شويم. اگر چه بي‌نظمي هم يعني از دست رفتن همه چيز.
دومين نكته‌اي كه حضرت آقا روي آن تأكيد كرده‌اند، توجه به سلامت فردي و جامعه است. بايد مدام از اين سلامت مراقبت كرد. بايد همواره مراقبت كنيم كه از دايره آموزه‌ها و تعاليم ديني خارج نشويم
نظرات شما عزیزان:
.: Weblog Themes By Pichak :.